راه های استعدادیابی کودکان

کشف استعداد کودکان و تمرکز روی آن برای والدین بسیار مهم و ضروری است تا بتوان روی استعداد و تخصص مورد علاقه فرزند خود کار کنند و کودک در آینده به یک متخصص با استعداد تبدیل شود.

استعدادیابی چیست؟

فرآیندی که در آن توانایی های بالقوه ای که به صورت ذاتی در هر فرد وجود دارد کشف و شناسایی می شود.با استعداد یابی می توانیم به شکوفایی هر چه بیشتر استعداد ها کمک کنیم و آنها را به مهارت های فوق العاده ای تبدیل کنیم که میتواند علاوه بر رضایت و خشنودی هر فرد احساس رضایتمندی جامعه را نیز شامل شود.

از آنجا که استعداد یابی امری ذاتی است و تغییر نمیکند و از کودکی در فرد وجود دارد،بنابراین می توان استعداد یابی را از همان سنین کودکی بین 3 تا 6 سال شروع کرد و از همان ابتدا به شکوفایی استعداد فرد پرداخت.دقت داشته باشید که آموزش و مهارت هایی که هر فرد کسب میکند می تواند باعث شکوفایی و یا نابودی استعداد در او شود.

اگر فردی با یک استعداد خاص متولد شود اما در محیطی قرار نگیرد که بتواند استعداد خود را پیدا کند و حتی در شرایطی قرار بگیرد که این استعداد نابود شود و در ضمیر ناخودآگاه فرد دفن شود و اصلا بروز نکند،اما با این حال او با آموزش های دیگر مهارت دیگری را بیاموزد و در آن مهارت موفق و مسلط شود و بتواند فردی مفید برای جامعه باشد و از این موضوع رضایتمندی و خشنودی کامل را داشته باشد . بنابراین اگر شخصی استعدادیابی نشود اینطور نیست که نتواند فردی موفق و کارآمد باشد.

راه های استعدادیابی کودکان و تقویت آن

به علایق کودک خود توجه کنید و به آنها اجازه دهید آزادانه بازی های مورد علاقه ی خود را انتخاب کنند . با دقت به علایق کودک می توانید استعداد های نهفته کودکتان را بشناسید.
به کودک خود فرصت آزمون و خطا بدهید،از او انتظار نداشته باشید که همه ی کار ها را بی عیب و نقص انجام دهد ،کودک باید اشتباه کند تا بتواند کشف کند و استعداد خود را گسترش دهد .
با پرسیدن سوالاتی که بتواند کودک را متوجه شگفتی های دنیای اطرافش کند به او کمک میکنید تا با آن شگفتی های روبرو شود و به دنبال پاسخ سوال باشد.
با کودک خود فعالیت های مشترک و خانوادگی انجام دهید تا فعالیت ها را برای او جذاب تر و لذت بخش تر کنید و همچنین باعث گسترش استعدادهایش شوید.
کودک را مجبور به آموختن و یادگیری نکنید ،اجبار کودک نه تنها باعث رشد و پیشرفت استعداد او نمی شود بلکه با استرس و اضطرابی که به کودک وارد می شود او را دلزده می کند.
از کودک انتظارات واقع بینانه و در سطح بالا داشته باشید .
به کودک خود احساس مسئولیت دهید،به این صورت که در او را در انجام کارها سهیم کنید و او را درگیر فعالیت های معنا دار خود کنید تا بتواند موفقیت در کارها را در ذهن خود تجسم کند.فراموش نکنید که حتی برای کارهای کوچکی که انجام می دهد از او تشکر کنید.
به کودک خود برچسب نزنید و با برچسب هایی مانند دکتر،مهندس،نابغه و … او را محدود نکنید چون ممکن است این برچسب ها با استعداد های ذاتی کودک هم خوانی نداشته باشد و شما آنها را به او تحمیل کنید.
اجازه دهید در فعالیت های گروهی که مورد علاقه ی کودک است شرکت کند.
برای پرورش خلاقیت کودک بگذارید آزادانه بازی کند و نقاشی های مورد علاقه ش را بکشد و با رنگ انگشتی نقاشی بکشد،شما نیز به او کمک کنید و برایش کتاب بخوانید و داستان های طنز تعریف کنید . در کل برای انجام فعالیت های خلاقانه فضای خاصی را در نظر بگیرید.
مواظب باشید کودک را مورد ارزشیابی قرار ندهید ، چون شما با قضاوت و انتقاد از او جلوی شکوفایی استعداد کودکتان را می گیرید.
یکی از راه های استعدادیابی کودکان اینست که زمانی که کودک نیاز به هم صحبت دارد با اشتیاق فراوان به او گوش دهید،در صحبت های او در می یابید که چه چیز هایی برایش اهمیت زیادی دارد، و این ها سرنخ هایی برای شناخت استعداد اوست.
اگر کودک شما خیال پرداز است بگذارید به رویا پردازی و کنجکاوی بپردازد و حتی او را برای بازی های تخیلی تشویق کنید .
شدیدا از مقایسه ی کودک خود با دیگران خودداری کنید چون شدیدا اعتماد به نفس کودک را پایین می آورد ،اگر می خواهید کودکتان را مقایسه کنید بهتر است او را با خودش مقایسه کنید یعنی عملکرد فعلی اش را با قبلش مقایسه کنید .
در مورد آینده فرزندتان با او صحبت کنید تا بدانید دیدگاهش نسبت به آینده چیست و او را بدون اینکه رشته ی خاصی را به او تحمیل کنید حمایت کنید.
سعی کنید افراد موفق را به او بشناسانید و در مورد افراد موفق با او صحبت کنید و او را با زندگی نامه ی آنها آشنا کنید .
اختراعات و ساخته های کودک هر چند حقیرانه و کوچک را به تمسخر نگیرید و او را تشویق کنید و به او بگویید اگر احتیاج به کمک داشت شما کنارش هستید
یکی دیگر از راه های استعدادیابی کودکان تشویق او به کتاب خواندن است .کودک را به مطالعه و خواندن مطالبی که به آنها علاقه دارد تشویق کنید.

انواع استعدادها و راه های استعدادیابی کودکان

3 دسته ی کلی استعداد :

استعدادهای ذهنی یا شناختی
استعدادهای حسی
استعدادهای حسی _ حرکتی

استعداد شناختی یا ذهنی :کسانی که توانایی زیادی برای تمرکز روی انجام کارهای مختلف دارند دارای این استعداد هستند. کسانی که حافظه ی قوی تری دارند و در امور خاصی که نیاز به خلاقیت و تجزیه و تحلیل و تمرکز دارد بدون حواس پرتی مسائل را به راحتی حل می کنند .

استعدادهای حسی : این استعداد حواس پنجگانه را شامل می شود، مثلا استعداد در موسیقی شامل حس شنوایی قوی می باشد و یا اساتید هنری مثل هنر نقاشی ، یا عکاسی و … دارای استعداد های حسی پر قدرتی می باشند.

استعداد های حسی-حرکتی:استعداد در سرعت عمل بالا و واکنش سریع است.ورزش هایی مثل سوارکاری و یا موفقیت در مسابقاتی با سرعت عمل بالا مثل مسابقات رانندگی با این نوع استعداد رابطه ی مستقیم دارد.

استعدادهای زبانی

افرادی که توانایی و علاقه ی زیادی به مطالعه کردن دارند و از کلمات برای بیان احساساتشان هوشمندانه و به درستی استفاده می کنند دارای استعداد زبانی هستند. مثل نویسنده ها و شاعران

استعدادهای ریاضی

بعضی افراد درک بالایی از روابط ریاضی و اعداد و ارقام و الگو ها دارند و کار با اعداد و ارقام برایشان خوشایند است و همیشه در کار با آن ها موفق هستند این اشخاص دارای هوش ریاضی بالایی می باشند و در رشته های مختلف مثل فیزیک و ریاضی و حسابداری و اقتصاد و … موفق می شوند.

استعداد تخیل

اشخاصی که استعداد تخیل بالایی دارند طراحان قابلی می شوند.این افراد استعداد خاصی در به کار گیری رنگ ها و انتخاب درست اشکال دارند.طاراحان ساختمان ،طراحان دکور،طراحان لباس، مهندسین نقشه کشی ،معماران موفق و … از این دسته از افراد هستند.

استعداد داستان‌سرایی

این استعداد همانطور که از نامش پیداست مخصوص افراد ماهر در نویسندگی داستان های مختلف است.

استعداد اجتماعی شدن

مهارت برقراری ارتباط با دیگران خودش یک استعداد محسوب می شود که افرادی که دارای این استعداد هستند درک بالایی از سایر انسان ها دارند،این افراد به راحتی می توانند با دیگران تعامل برقرار کنند و در مشاغلی که نیاز به روابط عمومی بالا دارد موفق هستند.

استعداد در نوآوری

این افراد دارای ذهن خلاقی هستند و مدام در حال نو آوری و ساخت وسایل جدید هستند.مخترعین از جمله این افرادند.

استعداد خنداندن یا جوک گفتن

شاید برایتان عجیب باشد که خنداندن دیگران هم استعداد محسوب شود .اما باید بدانید هر کسی این استعداد و مهارت را ندارد تا بتواند دیگران را بخنداند،این افراد باید اینقدر باهوش باشند تا بتوانند زیرکانه و به موقع شوخی کنند ،این افراد شکل درست شوخی کردن را بلدند و هرگز برای خنداندن دیگران کسی را تحقیر یا تمسخر نمی کنند و هدف از شوخی را مشخص می کنند.کمدین های موفق از این استعداد برخوردارند.

استعداد فروش

اشخاصی که توانایی خوبی در فروش محصولات دارند و با راهکارهای خوبی که ارائه می کنند شما را متقاعد به خرید محصول می کنند.

اسباب بازی های مفید برای تقویت استعداد کودکان

دومینو
مکعب روبیک
خمیر بازی
انواع پازل
انواع لگو
انواع اسباب بازی های ساختنی مثل :
پین چین
ریسمانک
انواع بازی های فکری تمرکزی مثل :
بازی فکری رینگ
بازی فکری جت ست

تست‌های استعدادیابی کودکان

تست‌های استعدادیابی کودکان تنوع زیادی دارند و توسط متخصصان روانشناس به شکل‌های مختلف انجام می‌شوند.

انواع تست‌های استعدادیابی کودکان:

1 – تست اوکانر

بنیانگذار این تست آقای جانسون اوکانر است.
12 آیتم در روش استعدادیابی اوکانر بررسی می شود که معمولا برای تشخیص مهارت‌های حرکتی از آن استفاده می کنند. تست اوکانر این موارد را بررسی می‌کند:

استعداد کار با انگشتان
استعداد ایده‌پردازی
استعداد موسیقی و تشخیص صدا
استعداد تجسم فضایی و درک ساختارها
استعداد تحلیل و استدلال
استعداد سیلوگرام
استعداد محاسباتی
استعداد تشخیص و تفکیک رنگ‌ها
استعداد حافظه طراحی
استعداد استقرایی
استعداد آینده‌نگری
استعداد خواندن سریع

2 – تست هالند

این تست که در دهه 70 میلادی شروع به کار کرد ،بیشتر برای سنجش شغلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تست هالند 6 تیپ شخصیت شغلی را بررسی می‌کند:

واقع‌گرا
جسور
هنری
جستجوگر
اجتماعی
سنتی یا قراردادی

3 – تست کلیفتون (شناختی-توانایی)

این تست در واقع شناخت توانمدی هاست
در 4 گروه اصلی 34 توانمندی را بررسی می‌کند.

تفکر استراتژیک: کمک به تمرکز روی هدف
ساخت روابط: تحکیم روابط بین اعضای تیم
نفوذ: توانایی بالا در متقاعد کردن دیگران
مجری: افرادی که در اجرایی کردن ایده‌ها و برنامه‌ها مسئول هستند.

4 – تست گاردنر

یکی از تست های مطرح در ایران است که نظریه ی هوش های چند گانه را ارائه می دهد. طبق این نظریه هوش انسان به 8 دستۀ کلی تقسیم می‌شود:

هوش کلامی-زبانی
هوش منطقی-ریاضی
هوش بدنی
هوش فضایی
هوش موسیقی
هوش درون فردی
هوش طبیعت گرا
هوش میان فردی

5 – تست وکسلر

تست وکسلر علاوه بر بررسی توانایی‌های ذهنی فرد، مهارت‌های کلامی و عملی او را نیز می‌سنجد.

7 مقیاس این تست برای نمره هوش مهارت های کلامی:

لغات
درک مطلب
اطلاعات عمومی
شباهت
محاسبات
توالی
حافظه عددی

6 مقیاس غیرکلامی :

تکمیل تصاویر
مازها
طراحی با مکعب‌ها
الحاق قطعات
الحاق قطعات
تنظیم تصاویر

کلام آخر

بهتر است برای آینده درخشان فرزندتان از همین ابتدای کودکی اقدام کنید و با بررسی و شناسایی به موقع استعداد کودکان ،آنها را رشد و گسترش دهید تا در آینده کودک شما فردی موفق و در عین حال شاد باشد.